คุณภาพไฟฟ้าไทย อยู่จุดไหนบนเวทีโลก?
3 October 2025
คุณคิดว่าอะไรคือเหตุผลในการตัดสินใจของนักลงทุนต่างชาติที่จะเลือกลงทุนในประเทศใดประเทศหนึ่ง ไม่ว่าคำตอบจะเป็นอะไร แต่ระบบไฟฟ้าที่มั่นคงคือหนึ่งในเหตุผลสำคัญที่ดึงดูดนักลงทุนในทุกยุคสมัย เพราะไฟฟ้าที่เสถียรจะช่วยให้มั่นใจได้ว่ากระบวนการผลิตจะไม่สะดุด ทำให้สามารถรักษามาตรฐานคุณภาพและส่งมอบสินค้าได้ตรงตามเวลา ด้วยเหตุนี้ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) จึงให้ความสำคัญกับการดูแลความมั่นคงระบบไฟฟ้า โดยเฉพาะระบบส่งไฟฟ้าแรงสูงที่ครอบคลุมเป็นโครงข่ายทั่วประเทศ
ระบบไฟฟ้าที่มั่นคง การส่งจ่ายพลังงานไฟฟ้าที่เสถียรเป็นสิ่งสำคัญไม่เฉพาะกับนักลงทุนต่างชาติ กับคนในประเทศก็เป็นการสร้างความมั่นใจว่าจะได้รับพลังงานไฟฟ้าที่มีคุณภาพอย่างต่อเนื่องตลอดเวลา และเพื่อให้มั่นใจว่าระบบโครงข่ายไฟฟ้าของ กฟผ. มีความมั่นคง ได้มาตรฐานในระดับสากล พร้อมรองรับความต้องการใช้ไฟฟ้าในปัจจุบันและอนาคต กฟผ. จึงเข้าร่วมรับการประเมินจาก“E Source” ซึ่งเป็นหน่วยงานชั้นนำระดับสากล เพื่อวัดผลและเปรียบเทียบสมรรถนะ (Performance Benchmarking) ประสิทธิภาพการดำเนินงานและการบำรุงรักษาระบบส่งไฟฟ้าของ กฟผ. กับประเทศสมาชิก
ITOMS เครื่องมือยกระดับประสิทธิภาพระบบส่งที่ดียิ่งขึ้น
ITOMS (International Transmission Operations and Maintenance Study) คือเครื่องมือที่ E Source นำมาใช้วัดผลการดำเนินงานด้านระบบส่งไฟฟ้า (Transmission System Operator: TSO) ในประเด็นการให้บริการ ค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษา และผลิตภาพการดำเนินงานและการบำรุงรักษาระบบส่งไฟฟ้า ซึ่งครอบคลุมไปถึงการบริหารสินทรัพย์ กระบวนการดำเนินงาน และตัวชี้วัดผลการดำเนินงาน ซึ่งในการประเมินวัดผล บริษัทฯ จะนำผลการดำเนินงานมาเปรียบเทียบกันระหว่างสมาชิก 22 ประเทศทั่วโลก ซึ่งผลการประเมินจะช่วยให้สมาชิกเห็นข้อมูลเชิงลึก ทั้งจุดแข็ง จุดอ่อน และได้เรียนรู้แนวทางการปฏิบัติ ตลอดจนการแก้ไขปัญหา ผ่านการวิเคราะห์ การสัมภาษณ์ และการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างกันเป็นประจำทุก 2 ปี เพื่อนำไปพัฒนาและยกระดับการดำเนินงานที่มีประสิทธิภาพที่ดียิ่งขึ้นต่อไป
ITOMS ประเมินประสิทธิภาพจากอะไร
การประเมิน ITOMS จะเก็บรวบรวมข้อมูลสำคัญ 3 ด้าน ได้แก่ 1) ข้อมูลด้านค่าใช้จ่าย (Cost Data) ค่าแรง และค่าใช้จ่ายบำรุงรักษาระบบส่ง 2) ข้อมูลสินทรัพย์ (Asset Data) ข้อมูลสายส่งไฟฟ้า อุปกรณ์ต่าง ๆ ในสถานีไฟฟ้าแรงสูง รวมถึงระบบป้องกัน และ 3) ข้อมูลประสิทธิภาพ (Performance Data) โดยพิจารณาจากจำนวนเหตุการณ์ไฟฟ้าดับจากความผิดปกติของตัวอุปกรณ์เอง หรือจากสาเหตุภายนอก (Fault Outage) เป็นเวลามากกว่า 5 นาที และการสั่งการดับไฟฟ้าที่นอกเหนือจากแผน (Forced Outage) เป็นเวลามากกว่า 5 นาที (หากเป็นแผนต้องขอดับไฟฟ้าล่วงหน้า 24 ชั่วโมง) ข้อมูลทั้งหมดถูกนำไปวิเคราะห์ด้านค่าใช้จ่าย (Cost Analysis) ต่อสินทรัพย์ และวิเคราะห์ระดับการให้บริการ (Service Level Analysis) ผ่านการประเมินค่าประสิทธิภาพต่อหน่วยสินทรัพย์ พร้อมมีการสัมภาษณ์เพื่อรับทราบข้อมูลเชิงลึกด้านการดำเนินงานด้านระบบส่งไฟฟ้า แล้วจึงนำข้อมูลที่ได้มาประมวลผลเปรียบเทียบกันระหว่างหน่วยงานการไฟฟ้าแต่ละประเทศ เพื่อจัดทำเป็นรายงาน ITOMS
ประสิทธิภาพระบบส่งของ กฟผ. อยู่ในระดับ Best Performer
ผลการประเมิน ITOMS ล่าสุด (ITOMS 2023) ในภาพรวมทั้งด้านสายส่งไฟฟ้าและสถานีไฟฟ้าแรงสูงของ กฟผ. เมื่อเทียบกับประเทศสมาชิกทั้งหมด 22 องค์กรทั่วโลก มีค่าเฉลี่ยรวมอยู่ในกลุ่มควอร์เตอร์ที่ 1 หรือ Best Performer ซึ่งเป็นกลุ่มที่ดีที่สุดของการประเมิน ITOMS ที่สำคัญ กฟผ. ใช้งบประมาณในบำรุงรักษาระบบส่งไฟฟ้าได้มีประสิทธิภาพที่สุด (Cost Level) ขณะที่ กฟผ. ก็ยังคงรักษาคุณภาพการให้บริการในระดับดี (Service Level) พร้อมส่งจ่ายกระแสไฟฟ้าได้อย่างมั่นคง สะท้อนถึงการเป็นองค์กรที่มีการบริหารจัดการค่าใช้จ่ายควบคู่กับคุณภาพการให้บริการได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ผลการประเมินในระดับ Best Performer จาก ITOMS เป็นการการันตีถึงการเป็นองค์การชั้นนำระดับสากลด้านระบบส่งไฟฟ้าของ กฟผ. ตอกย้ำถึงความเชื่อมั่นในระบบโครงข่ายไฟฟ้าของไทยที่มีความมั่นคง พร้อมเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศ และรองรับความต้องการใช้ไฟฟ้าของประชาชนทั้งในปัจจุบันและอนาคต