ความเป็นมา

เขื่อนท่าทุ่งนา เป็นโครงการหนึ่งในแผนพัฒนาลุ่มน้ำแควใหญ่ตอนล่างของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) เดิมโครงการมีชื่อเรียกว่า “โครงการแควใหญ่ตอนล่าง” สร้างปิดกั้นลำน้ำแควใหญ่ ตั้งอยู่ทางท้ายเขื่อนศรีนครินทร์

เขื่อนท่าทุ่งนา เป็นเขื่อนอเนกประสงค์เปรียบเสมือนเขื่อนลูกทำให้สามารถผลิตกระแสไฟฟ้าได้อีกครั้งหลังจากไหลผ่านกังหันน้ำ และในช่วงที่มีความต้องการไฟฟ้าของประเทศลดลงยังสามารถสูบน้ำจากเขื่อนท่าทุ่งนากลับไปเก็บไว้บนอ่างเก็บน้ำเขื่อนศรีนครินทร์เพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าได้อีก เป็นการสนับสนุนให้เขื่อนศรีนครินทร์มีประสิทธิภาพในการผลิตไฟฟ้าสูงขึ้น นับเป็นคุณสมบัติพิเศษที่ทำให้เขื่อนท่าทุ่งนามีความสำคัญมากขึ้น อีกทั้งยังช่วยสงวนเงินตราต่างประเทศในการสั่งซื้อน้ำมันเชื้อเพลิงอีกด้วย 

รัฐบาลมีมติเห็นชอบเมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2520 ให้ กฟผ. ดำเนินการก่อสร้างโครงการเขื่อนท่าทุ่งนา โดยเริ่มก่อสร้างสิ่งอำนวยความสะดวกก่อนเป็นลำดับแรก โดยก่อสร้างบ้านพัก โรงพัสดุ สะพานข้ามแม่น้ำ ไฟฟ้า ประปา ฯลฯ ตั้งแต่เดือนธันวาคม พ.ศ. 2520

ในเดือนมกราคม พ.ศ. 2521 ได้เริ่มงานเบื้องต้นที่บริเวณที่ตั้งเขื่อน โดยทำการแผ้วถางป่าขุดดิน ขุดหิน ผันน้ำแม่น้ำแควใหญ่ และภายหลังจากนั้นงานก่อสร้างด้านโยธา อาทิ งานก่อสร้างอาคารระบายน้ำล้น อาคารรับน้ำ อาคารโรงไฟฟ้า อาคารท้ายน้ำและลานไกไฟฟ้า ซึ่งแต่ละรายการเริ่มทยอยแล้วเสร็จ และเสร็จสมบูรณ์ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2524 

สำหรับงานติดตั้งอุปกรณ์ผลิตกระแสไฟฟ้า กฟผ. เริ่มดำเนินการติดตั้งเครื่องกังหันน้ำก่อนในเดือนสิงหาคม พ.ศ.  2523 ต่อมาได้ทยอยติดตั้งอุปกรณ์อื่นๆ เรื่อยไป จนกระทั่งสามารถดำเนินการติดตั้งเครื่องกำเนิดไฟฟ้าหน่วยที่ 1 และ 2 แล้วเสร็จและจ่ายกระแสไฟฟ้าได้ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2524 และกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2525 ตามลำดับ โดยมีพิธีเปิดเขื่อนอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 16 เมษายน พ.ศ. 2525