เขื่อนปากมูลได้ออกแบบเป็นเขื่อนทดน้ำ เพื่อทดน้ำในแม่น้ำมูลให้สูงขึ้น สามารถใช้ประโยชน์เพื่อการชลประทาน ส่งเสริมการทำอาชีพประมงและการเกษตร โดย กฟผ. ได้จัดทำบันไดปลาโจน เพื่อให้ปลาจากแม่น้ำโขงสามารถว่ายขึ้นไปวางไข่ในแม่น้ำมูลได้ พร้อมทั้งก่อสร้างศูนย์ประมง เพื่อเพาะขยายและอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำให้มีความอุดมสมบูรณ์ ช่วยเพิ่มรายได้ให้แก่ราษฎร

          เขื่อนปากมูลได้เริ่มก่อสร้างเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2533 แล้วเสร็จเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2537 สามารถสร้างประโยชน์ต่อส่วนรวมได้อย่างคุ้มค่า อีกทั้งยังเป็นแหล่งพลังงานสะอาดที่ช่วยเสริมความมั่นคงแก่ระบบไฟฟ้าในภูมิภาคนี้ ปัจจุบันมีขนาดกำลังผลิตตามสัญญา 136 เมกะวัตต์